Deze Papiamentstalige woorden móét je kennen

Jij kan straks als local uit de voeten.

Papiaments Woordenboek

Met een klein beetje moeite en goede wil kom je een heel eind: dat is niet anders op Aruba, Curaçao of Bonaire. Natuurlijk spreekt en verstaat iedereen Nederlands op de eilanden maar doe je een klein beetje moeite om de andere officiële taal, het Papiaments, te begrijpen en te spreken, zul je merken dat dat heel erg gewaardeerd wordt.

‘Bon Dia’ en ‘Bon Nochi’

Het is net als dat liedje van Bassie en Adriaan: Bon dia is goedemorgen, Bon nochi goedenacht. Het is op de eilanden heel normaal om altijd, overal, iedereen te groeten. Het wordt gezien als beleefdheidsvorm. Dus stamp ze uit je hoofd: ‘Bon dia’ is voor de ochtend en gebruik je tot een uur of twaalf. Van twaalf tot zes uur is het middag, dus gebruik je ‘Bon tardi’ en vanaf zes uur ga je de avond in en zeg je ‘Bon nochi’.

‘Kon ta?’ of ‘Kon ta bai?’

Als je dan eenmaal netjes hebt gegroet met de juiste tijdsaanduiding, dan is het ook wel zo chique om te vragen hoe het gaat. Het is daarnaast onlosmakelijk met elkaar verbonden. ‘Kon ta’ of ‘Kon ta bai’ (hoe is het of hoe gaat het) hoor je vaak achter de begroeting aan. Bijvoorbeeld: ‘Bon nochi, kon ta?’ (Goedenavond hoe gaat het?) Verwacht trouwens niet dat je hier uitgebreid antwoord op krijgt. Het is en blijft een beleefdheidsvorm.

‘Dushi’

Meest gehoorde woord op de eilanden is ongetwijfeld ‘Dushi’. Veelzijdig woord wat je gebruikt als je iets leuk, lekker of mooi vindt. Maar noem nou niet meteen de eerste willekeurige man of vrouw die je tegenkomt ‘dushi’, dat kan een beetje vreemd worden opgevat. Nu we het toch over de liefde hebben. Deze doen het altijd goed tijdens je versiermoves: ‘Bo ke baila ku mi?’ (Wil je met me dansen) of ‘Bo tin un bonita sonrisa’ (Je hebt een mooie glimlach).

‘Mi por a haña…’

‘Mi por a haña’ (uitspraak: Mie por a-hanja) betekent: ik zou graag willen. Zinnetje doen? ‘Mi por a haña dos Amstel Bright’, betekent dus: Ik zou graag twee Amstel Bright willen. Vervang Amstel Bright door elk willekeurig product wat jij wil bestellen en je steelt de show!

‘Ayo…’

Net zoals je ergens binnenkomt en groet is het ook wel vriendelijk om netjes afscheid te nemen. Doei of dag is simpel in het Papiaments; Ayo. Voor nu: Ayo. En zoals Arnold Schwarzenegger al zei: Nos ta bai bek.